De voertaal van Mexico en Guatemala is Spaans of beter gezegd: een van de Latijns Amerikaanse versies ervan. In de wat meer toeristische delen van Yucatán en Quintana Roo (Mérida, Cancún, Chichén Itzá etc) spreekt een behoorlijk aantal Mexicanen (een beetje) Engels. Op het overgrote deel van La Ruta Maya ben je echter op Spaans aangewezen en kan het dus geen kwaad om hier enige kennis van te hebben. Vergeet niet om een woorden- of zinnenboekje mee te nemen, of voor vertrek misschien wat lessen te nemen. Ook zijn er veel reizigers die in Antigua of rond het Lago de Atitlán (Guatemala) taallessen nemen.

In de gebieden die je tijdens de Maya route bereist wordt vaak een versie van de Maya taal gesproken. Vooral het K'iche is in Guatelmala nog vrij courant. De x, die onder andere veel voorkomt in Maya-plaatsnamen (zoals Uxmal), wordt uitgesproken als een "sh". Dus: niet Oeksmal, maar Oeshmal. De meeste Maya-afstammelingen spreken Spaans.

In Belize spreekt men voornamelijk Engels, wat gezien het koloniale verleden (Belize heette vroeger British Honduras) niet zo vreemd is natuurlijk.

Er zijn natuurlijk legio manieren om binnen Mexico, Belize en Guatemala te reizen, die over het algemeen perfect beschreven staan in alle reisgidsen. Ik zal me dan ook beperken tot de dingen die ons opvielen.

Taxi's

Algemene taxitips: spreek de prijs aan het begin van de rit af, liefst in het Spaans. Let vooral op het verschil tussen bedragen als 14 en 40, wat in het Engels nogal op elkaar lijkt. Officiële taxichauffeurs horen eigenlijk een vergunningskaart te hebben, je zou hier naar kunnen vragen. Over het algemeen zit het wel goed als je een taxi van een van de grotere plaatselijke bedrijven neemt. Neem NOOIT een spontaan aangeboden rit van een particulier aan; het is het risico (van bijvoorbeeld beroving) niet waard.

Colectivo's

Colectivo's zijn minibusjes die meestal volgestouwd langsracen terwijl iemand in de deuropening staat en roept waar ze naar toe rijden. Niet de meest comfortabele manier, maar wel relatief goedkoop en veilig. Colectivo's zijn vooral een goed vervoersmiddel om van de uitstapplek van een (interlokale) bus een lift naar het centrum van de stad te krijgen.

Pick-Up Trucks

In Guatemala komt het regelmatig voor dat pick-up´s het personenvervoer verzorgen van de hoofdweg (waar de chickenbus over rijdt) naar de kernen van de kleinere dorpjes. Een soort colectivo dus, maar dan voor de routes die minder druk bereisd worden. Het is een goede manier om goedkoop, snel en "veilig" dit soort afstandjes af te leggen. Veilig is vooral in de zin van berovingen e.d. bedoeld; niet iedereen zal zich veilig voelen terwijl hij of zij met 10 man in de open laadbak van een pick-up zit die met 80 km/h over de snelheidsdrempels scheurt. Dat maakt het overigens wel tot een belevenis.

Busreizen

In Guatemala zijn de zogenaamde chicken busses een bekend fenomeen. Een reis door Guatemala is niet compleet zonder minstens één keer de chaos van een reis met de chicken bus meegemaakt te hebben. Als reismanier zijn ze ideaal: je kunt ze overal aanhouden, ze stoppen waar jij dat wilt, ze kosten erg weinig en er komt bijna altijd binnen 30 minuten eentje langs. Nadelen zijn er ook: je moet continu alert blijven, je bagage ligt bovenop de bus (regen!), de bankjes zijn veeeel te klein en de bus is pas vol als er gevaar voor verstikking dreigt.

De capriolen en inhaalmanoeuvres die de chauffeurs uithalen met die gruwelijk lompe bakbeesten zijn opzienbarend. Sowieso is het wegverkeer in Guatemala een kamikaze-aangelegenheid, maar van buschauffeurs verwacht je zoiets eigenlijk niet. Misschien heeft het er mee te maken dat de meeste chauffeurs er uit zien alsof ze nog niet meerderjarig zijn.. Hoe je het ook aanpakt, de chicken bussen zijn erg goedkoop. Een rit van Quetzaltenango naar Totonicapán (anderhalf uur) kost je 80 cent. Maar let op: vooral voor de chicken busses die lange afstanden afleggen zijn veel proppers actief. Voor je het doorhebt, hijsen ze je rugzak hun eigen bus op. Je betaalt altijd voor de hele reis, ook al zou je bij de eerste kruising er al uit willen. Het loont zich dus om op de chaotische busterminal even rond te lopen tot je een bus hebt gevonden waarvan jouw bestemming niet te ver van de eindbestemming van de bus afligt.

Hoe luxueuzer je vakantie is, hoe minder je gebonden bent door het gewicht van je bagage. Qua kleding is het raadzaam om een goede trui mee te nemen (deze kun je natuurlijk ook erg goed ter plekke aanschaffen) en een winddichte jas. Absolute essentials  (wat mij betreft) zijn:

Aangezien een groot deel van de Mayaroute in malariagebied ligt:

Het drinkwater is niet geschikt voor consumptie. Het is aan te raden om alleen maar water te drinken dat gekookt, gefilterd en ontsmet is, of fleswater natuurlijk. Let bij de laatste optie wel op dat de fles nog de originele sluiting heeft en niet opnieuw gevuld en verzegeld is. IJsklontjes in je glas zijn mogelijk verdacht.

In dit soort landen neemt men het vaak wat minder nauw met de voedselhygiëne. Mede hierom is het verstandig om de gebruikelijke voorzorgsmaatregelen te nemen. Zo is het een risico om gewassen of geschilde groenten en fruit te eten, vooral omdat het mogelijk met besmet water is gewassen. Wie op safe wil spelen eet in geen enkel geval dit soort eten, al kan dat dus betekenen dat je gedurende je vakantie maar weinig vitamientjes binnenkrijgt. Je kunt vragen of het fruit/groente gewassen is met "agua purificada" en de algemene indruk van de gelegenheid telt natuurlijk ook mee.

Toch zou ik altijd voorzichtig blijven met groente en fruit die niet vers klaargemaakt zijn, of ze nou in agua purificada gewassen zijn of niet. De garnering op je bord bijvoorbeeld (blaadje sla, plakje tomaat) kan namelijk al heel lang geleden klaargemaakt zijn. Eet geen (rauwe) vis in gebieden die niet dicht bij de zee, een rivier of een groot meer liggen.

De betrouwbaarheid en kwaliteit van het eten is vaak heel goed te zien aan de hoeveelheid en het soort bezoekers van een restaurant of lunchlokaaltje. Hoe drukker het is, hoe hoger de "turnover" snelheid. Dit verkleint de kans dat etenswaar al langer geleden klaar gemaakt is. In onze ervaring is het vaak een goed teken als er veel locals aan het eten zijn. Niet alleen betekent het dat het eten wat meer representatief voor het land is (in tegenstelling tot de wereldwijd verkrijgbare pizza's en hamburguesas), maar ook dat het kennelijk onder de plaatselijke bevolking goed aangeschreven staat. Informeer altijd even naar het menu del dia.

De munteenheid van Mexico is de Peso (meervoud Pesos). Om het verwarrend te maken, is het symbool voor de munteenheid het welbekende dollarteken ($). De wisselkoers is 1 Euro : 16,03 Pesos (jan 2008).

De munteenheid van Guatemala is de Quetzal (meervoud Quetzales). Het symbool is Q. De wisselkoers is 1 Euro : 11,21 Quetzales (jan 2008).

De munteenheid van Belize is de Belize Dollar. Het symbool is $ (wederom lekker verwarrend) of Bz$. De wisselkoers is 1 Euro : 2,88 Bz$ (jan 2008).

Veel van de Latijns-Amerikaanse munteenheiden zijn innig verbonden met de Amerikaanse dollar. Nu de koers van de USD ten opzichte van de Euro erg laag is, zijn ook deze valuta erg goedkoop. Mocht de USD weer terrein op de Euro winnen, dan zullen deze koersen waarschijnlijk ook snel veranderen.

Voor wie van Belize naar Mexico reist: Belize dollars worden NIET geaccepteerd in Mexico. Mexicaanse banken willen dit meestal ook niet wisselen. Zorg er voor dat je je Bz$ op z'n laatst op de grens Belize-Mexico kwijtraakt!

In grotere winkels en hotels kun je betalen met creditcard. Visa en Mastercard worden het meest geaccepteerd. Sommige hotels en hostels willen bij het inchecken je creditcard nummer hebben; afhankelijk van hoe betrouwbaar het overkomt kun je hiermee instemmen. Doe je dit liever niet, dan kun je voorstellen om vooruit te betalen of een borgbedrag in te leggen.

In de meeste toeristische plaatsen zijn PIN automaten te vinden. Vraag voor de zekerheid bij je bank na of je bankpas in het buitenland geaccepteerd wordt en zo ja bij welke automaten (waarschijnlijk die met het "Cirrus" logo). Ook is het goed mogelijk om met je creditcard te pinnen. In Mexico was het geen probleem om met onze maestro-bankpas te pinnen. In Guatemala en in mindere mate Belize was dit bijna nergens mogelijk!

Zorg er voor dat je niet (zoals wij) zonder behoorlijke reserves naar een Caye vertrekt, want je zult net zien dat 1) het internationale bankverkeer platligt (zoals we meemaakten) en 2) vervolgens geen enkele automaat op de hele Caye je pas blijkt te accepteren. Combineer dat met 3) je creditcard limiet bereikt is (want in Guatemala kon je ook al niet met je bankpas pinnen en heb je dat met je CC gedaan) en 4) Belize wat duurder is dan waar je in Guatemala aan gewend was geraakt. Als je dan ook nog 5) de bank doet geen ENKELE moeite om je te helpen en 6) het weekend is in Nederland (dus je eigen bank is dicht)  erbij optelt, dan kun je je voorstellen dat je niet rustig op je tropisch eiland in de schaduw van de kokospalm luiert. Gelukkig bleek op de aangrenzende Caye een automaat te zijn die wél maestro accepteerde.

Mexico, Guatemala en Belize zijn redelijk veilige landen voor Westerse bezoekers, al zijn er gebieden en omstandigheden waarbij het risico wat groter is. Als toerist kun je vooral te maken krijgen met diefstal, beroving en oplichting. Persoonlijk vond ik het erg waardevol om vooraf een hoop belevenissen van andere (Nederlandse) reizigers te lezen. Regelmatig staan in dit soort verhalen voorvallen beschreven, meestal van oplichting of (kleine) diefstal. In mijn ervaring is het belangrijk om voorbereid te zijn én over te komen.

• Laat zo weinig mogelijk welvaart zien. Hou je fototoestel zoveel mogelijk in je tas en doe geen dure juwelen om.
• Vermijd vooral 's avonds slechte en uitgestorven wijken of straten.
• Laat geen waardevolle spullen achter in je hotelkamer. Wil je iets achterlaten in het hotel, vraag dan of de receptionist het in de caja fuerte (kluis) wil leggen en laat hem een briefje opstellen met de precieze inhoud van wat je achterlaat. Een creditcard kun je misschien maar het beste niet achterlaten; er zijn gevallen bekend van fraude door hotelpersoneel dat het creditcard nummer kopieerde. Als je hotel geen kluis heeft en je wilt je spullen niet meenemen, dan kun je het het beste in kleine gedeeltes verstoppen in je bagage. Ook hier ben je natuurlijk weer kwetsbaar voor malafide hotelpersoneel.
• Doe geen beurs in je kontzak. Houd je muntgeld en wat papiergeld los in een broekzak, zodat je bij (kleine) aankopen niet je beurs open hoeft te maken (en iedereen kan bewonderen hoeveel erin zit).
• Draag een moneybelt, ook al zweet je je kapot. Stop mede daarom paspoort e.d. in een plastic zakje in je belt.
• Zakkenrollers werken vaker in teams; éen leidt af terwijl de andere je tas of iets anders meegrist. Wees alert zodra mensen tegen je aan botsen, iets op je knoeien of op een andere manier je aandacht proberen te krijgen. Dit komt nogal paranoïde over, maar helaas werkt het vaak wel zo.
• Ga niet in op aanbiedingen om drugs te kopen!! Ook al zou je het daadwerkelijk willen, kan dit een hoop gelazer veroorzaken. Vooral in badplaatsen waar veel (Amerikaanse) jeugd komt feesten, gebeurt het regelmatig dat lokale dealers je benaderen met dit soort voorstellen. Er zijn eveneens gevallen bekend waarin dit een uitlok-operatie van de politie is. Voor je het weet kom je op het 8 uur journaal...
• Houd te allen tijde je tas/rugzak in de gaten. Zet hem nooit zomaar los naast je neer, maar tussen je benen.
• Wie er alert uitziet, is meteen een minder interessant doelwit.

Doe bij diefstal of een ander misdrijf altijd aangifte voor je verzekering, maar verwacht niet dat de politie iets onderneemt. Er zijn zelfs gevallen bekend waarin de politie achteraf bemiddelt tussen dieven en slachtoffers over de prijs waartegen je je spullen weer terug kunt kopen....

Neem een wereldstekker mee (of alleen de Amerikaanse adapter)! Controleer voor je vertrek of je adapters geschikt zijn voor de voltages.

Mexico: 125V wisselstroom (AC)

Belize: 110V/220V

Wie met een (digitale) spiegelreflex op pad gaat, zal de volgende toebehoren goed kunnen gebruiken:

• Een "standaard" walkaround objectief
• Een tele objectief voor het fotograferen van dieren (en het onopgemerkt portretteren van mensen). Eventueel in combinatie met een statief of een monopod.
• Een groothoek objectief
• Een UV filter als standaard filter
• Een (circulair) polarisatiefilter; dit haalt veel hinderlijke schittering weg en maakt de kleuren dieper. Vooral de lucht krijgt een mooie diepblauwe kleur (als je met de zon in de rug fotografeert in ieder geval).

Ik heb op nog geen andere plek zoveel stof en andere zooi op de sensor van mijn spiegelreflex gekregen als tijdens deze reis. Om je sensor schoon te houden kun je (voorzichtig) een klein blaasbalgje gebruiken. Er zijn ook speciale kwastjes die (o.a. door middel van statische electriciteit,) de stofdeeltjes van je sensor af kunnen halen. Zorg ervoor dat er altijd een filter op je objectieven zit om beschadiging te voorkomen en als je van objectief wisselt, doe dit zo snel mogelijk en nooit bij stevige wind of in een stoffige omgeving.

In bijna elk internetcafé is het mogelijk om foto's op CD/DVD te branden voor een redelijke prijs. Ook cardreaders zijn vaak aanwezig. Je eigen cardreader meenemen kan ook; sowieso hebben de meeste pc's in dergelijke cafés de juiste USB-drivers al geïnstalleerd om de camera direct aan te kunnen sluiten. Voor de veelschieters onder u: een imagetank is het ideale opslagmedium voor wie lekker los wil gaan. Maar dat weet u als veelschieter natuurlijk al..

Tijdstip

De algemene fotografieregels zijn: vroeg op de dag en later in de middag is het licht zachter en zijn de kleuren het mooist. Zeker in combinatie met een polarisatiefilter zijn later in de middag de mooiste foto's te maken.

Portretten

Zoals in veel andere Latijns-Amerikaanse landen, word je als rijke Nederlander regelmatig geconfronteerd met situaties die het begrip "armoede" opnieuw definiëren. Voor mij persoonlijk gold dat ik op veel momenten de behoefte voelde opkomen om er iets aan te doen. De meest voor de hand liggende manier is om geld te geven aan wie het het meest nodig lijkt te hebben. Natuurlijk kun je vaak inschatten of iets écht schrijnend is of niet, maar houd rekening met het toerisme-effect!