PocoPoco Home Reizen Foto's Gastenboek

           

 

 

 Patan en BhaktaburKathmandu, Patan, Swayambunath, Pashupatinath en BodnathPanautiChitwan National ParkBandipur en RamkotPokharaAnnapurna Sanctuary Trek

 
  Dag 1 Vlucht Schiphol - Mumbai Dag 16 Trek Chomrong  
  Dag 2 Vlucht Mumbai - Kathmandu Dag 17 Trek Tolka  
  Dag 3 Kathmandu (Durbar square) Dag 18 Trek Dhampus  
  Dag 4 Kathmandu (Swayambunath) Dag 19 Trek Pokhara  
  Dag 5 Patan Dag 20 Pokhara  
  Dag 6  Bhaktapur Dag 21 Busreis Chitwan  
  Dag 7 Pashupatinath en Bodnath Dag 22 Chitwan - trek  
  Dag 8 Kathmandu Dag 23 Chitwan - safari  
  Dag 9 Reis Kathmandu - Pokhara Dag 24 Chitwan - Bandipur  
  Dag 10 Trek: Pokhara - Kaskikot Dag 25 Trek Ramkot  
  Dag 11 Trek Naya Pul - Ghandruk Dag 26 Bandipur - Kathmandu  
  Dag 12 Trek Chomrong Dag 27 Kathmandu - Panauti  
  Dag 13 Trek Himalaya Dag 28 Panauti - Kathmandu  
  Dag 14 Trek Machapuchare Base Camp Dag 29 Vlucht Kathmandu - New Delhi  
  Dag 15 Trek MBC - ABC - Bamboo Dag 30 Vlucht New Delhi - Schiphol  
 
 

 


-
Annapurna Massief, Himalaya

 
  Al jaren een favoriete reisbestemming; Nepal staat bij veel reizigers hoog op het verlanglijstje. Het is niet moeilijk te verklaren waarom; op een relatief korte afstand van elkaar is een prachtige combinatie van highlights te vinden die een kijkje in de identiteit van een bijzonder land geven. Van Himalaya tot de Terai, van Tibetaanse en Chinese invloeden tot Indiase, van Boedha tot Shiva.  
 
 

Dag 1 Vlucht Schiphol - Mumbai

 
- Landing in Mumbai, India
 
  Rechtstreekse vluchten naar Kathmandu hebben we niet kunnen vinden, dus noodgedwongen bivakkeren we een nachtje op Mumbai International Airport. Het is er warm, vies en vol muggen; slapen zit er dus niet in.

Kent u dat; heb je je als zelfstandige en ervaren reiziger voorgenomen nooit ofte nimmer je paspoort af te geven, lopen vervolgens de zaken zo dat je het al hebt gedaan zonder dat je erg in had... Acht uur eerder vroeg een medewerker van de transferbalie om alle paspoorten van alle reizigers die daar wachten. En weg was hij met het stapeltje. Na een paar uur begin je je af te vragen of hij nog terug komt en wanneer. Zonder zijn naam of precieze titel is het ook moeilijk informeren naar zijn plannen. Inmiddels ben je diverse checkpoints door en aan de andere kant van de luchthaven gedumpt. Hoewel je tegelijkertijd weet dat je je onnodig bezorgd maakt, zie je angstvallig het moment van boarden naderen. Hij is ons toch niet vergeten? Of naar huis gegaan na zijn nachtdienst zonder een collega te vragen...? Horrorscenario's schieten door ons hoofd, gevoed door oververmoeidheid. Misschien moeten we zonder paspoort of visum voor India eeuwig in dit plakkerige stukje twilight zone blijven...

Twintig minuten voor boardingstijd komt hij grijnzend aangelopen.

 
 
 

Dag 2 Vlucht Mumbai - Kathmandu

  Eenmaal geland in Kathmandu zijn we duidelijk niet de enigen die vooraf geen Nepalees visum geregeld hebben. Eerst een wedstrijd wie de juiste formulieren kan vinden én het snelst op de rug van zijn medepassagier kan invullen. Vervolgens staan we met 300 man in de rij. Het lijkt wel een herhaling van onze ervaringen in Madagascar. In dit geval schieten de douaniers van de minder drukke hokjes hun collega's wél te hulp, waardoor we "maar" anderhalf uur hoeven te wachten voordat het visum in ons paspoort wordt geplakt.

En waar gaat de vers gelande, vermoeide, op de bonnefooi reizende toerist naar toe? Juist, naar Thamel. Deze wijk als "toeristisch" omschrijven is een understatement. Een explosie van reclameborden, kleuren en lawaai begroet eenieder die zich hier waagt. Op het dakterras van ons hotel hebben we daar echter geen last van. Met een koud biertje in de hand zien we de zon langzaam achter het silhouet van Swayambunath verdwijnen. 

 
 

Dag 3 Kathmandu - Durbar Square

 
- Enthousiaste jongens vieren Bisket Jatra, Kathmandu
 

 

  Na de toeristische overload van Thamel, is het fijn om in de straten en steegjes op weg naar het Durbar Square wat meer van het leven in oud-Kathmandu te kunnen zien.

Zoals wel meer steden in de Kathmandu Valley, vormt het Durbar Square het hart van de historische binnenstad. Dit is een cluster van tientallen tempels, paleizen en andere "overheidsgebouwen" uit de Newari middeleeuwen . Het geheel is meestal zo overweldigend mooi, dat je je ogen maar een beetje dicht hoeft te knijpen om je in het verleden te wanen... In dit bewuste verleden was de rivaliteit tussen de verschillende stadsteden groot. Elke koning die het zich kon veroorloven liet zoveel mogelijk tempels en gebouwen neerzetten, om maar het meest indrukwekkende Durbar Square te hebben. Kathmandu heeft een van de grootste en meest bekende, samen met die van Bakthapur en Patan.

We doen het rustig aan. In het paleis van Hanuman Dhoka zijn we even zoet met het bekijken van alle uniformen, medailles, meubelstukken en postzegelverzamelingen van de laatste paar generaties royals. Het einde van de expositie, dat het koningsdrama van 2001 en de nasleep ervan laat zien, staat in schril contrast met de voyeuristische en frivole rest van de collectie.

Niemand weet exact wat er precies gebeurd is op de avond dat negen leden van de koninklijke familie, waaronder de koning, koningin en kroonprins doodgeschoten werden of ernstig gewond raakten. Vraag het een Nepalese Henk of Ingrid en de kans is groot dat je een complottheorie te horen krijgt waarin Gyanendra (de oom van de kroonprins) de boze hoofdrol speelt. De officiële lezing is echter dat de kroonprins tijdens een diner zijn naaste familie doodschoot en later de hand aan zichzelf sloeg. Beide versies zijn natuurlijk bizar... Ook al is Nepal officieel geen koninkrijk meer, toch is het koningshuis met uitzondering van Gyanendra nog steeds erg geliefd.

 
 

Durbar Square, Kathmandu

Bisket Jatra, Durbar Square

Aan de kant!

Nooit te oud om te leren lezen

Kathesimbhu Stupa, Kathmandu

 
  Wat later in de middag zien we hoe Kathmandu zich opmaakt om Bisket Jatra, het Nepalese nieuwjaar te vieren. De festiviteiten concentreren zich rond een ouderwetse houten kar waar een hoge boom/paal op wordt gehesen. Er wordt van alle kanten geofferd aan Bhairab (een verschijning van Shiva) en je struikelt letterlijk over de boterkaarsjes die overal als boobietraps neergezet worden. De menigte groeit en groeit en als er geen plekje meer vrij is op de treden van de tempels komt de kar in beweging. Begeleid door een groot aantal Nepalese M.E.-ers, rijdt de kar door de straten van middeleeuws Kathmandu.  Hier en daar worden wat daken van UNESCO-beschermde tempels geschampt en is het een wonder dat niemand een dozijn 500 jaar oude dakpannen op zijn knikker krijgt. Het mag de pret niet drukken.  
 
 

Dag 4 Kathmandu - Swayambunath & Langtang Children Home

 
-
Om Mani Padme Hum
 
  Een van de meest gebruikte afbeeldingen om Nepal mee te karakteriseren is die van Swayambunath. Dit boedhistische heiligdom, ook wel de monkey temple genoemd, ligt zoals je je een plaats van dergelijk religieus belang voorstelt. Stel je een steile beboste heuvel voor waar de bezoeker eerst honderden steile treden moet beklimmen voordat hij bij de voet van het complex is, waarbij hij intussen lastig gevallen wordt door groepjes apen (en healing bowl verkopers).

Vanuit Thamel lopen we de paar kilometer naar de voet van de heuvel. Onderweg is er aan wannabe-gidsen geen gebrek, evenmin aan sadhu's die je voorhoofd voordat je "nee dank u" kunt zeggen van een tika voorzien hebben. Tegen een kleine vergoeding uiteraard... Het hoort er natuurlijk ook wel een beetje bij als bleekneus-toerist, zo'n tika-ervaring.

 

 
 

Boterkaarsjes

Swayambunath heet niet voor niets de "monkey temple"

Durbar Square, Patan

 
 

Swayambunath blijkt een van de meest bijzondere tempels die we tegenkomen in Nepal. Ondanks de drukte is het een minder massale ervaring dan je zou denken. Met een goede gids kun je de "geheimen" van het complex en alle bijgebouwtjes beter doorgronden, al is het belangrijk om het kaf van het koren te scheiden. De twee jongens die ons langs alle hoogtepuntjes leiden doen het best aardig. Wel jammer dat ze aan het einde nog een geld-om-melk-mee-te-kopen-trucje proberen uit te halen. 

Op de terugweg zoeken we het Langtang Children Home op, een door een Nederlandse stichting opgezet weeshuis (www.langtangchildrenhome.nl). In het Spartaans-netjes ingerichte gebouw wonen ongeveer 24 weeskinderen en een kleiner aantal kinderen met een verstandelijke beperking. Overal hangen foto's van vrijwilligers We vallen hen niet langer lastig dan een kopje thee, maar het is mooi om een dergelijk project van dichtbij te kunnen bekijken.

We lunchen bij het Kathmandu Guest House en maken ons klaar om naar Patan (spreek uit: Pátan) te gaan. En dan verandert een noodweer de dag in nacht en komt de regen met bakken uit de lucht. Gelukkig hoeven we maar 3 meter tot de taxideur! Samen met de chauffeur navigeren we de taxi door de drukke chaos van zuid-Kathmandu tijdens een onweer. Na wat zoeken vinden we een hotelkamer op spuugafstand van het Durbar Square van Patan.

Het valt ons direct op hoe veel mooier en authentieker het Durbar Square van Patan aandoet. De omringende gebouwen zijn ouder en beter geconserveerd dan in Kathmandu. We struinen wat rond en maken voor de zoveelste keer vandaag kennis met opdringerige types die maar wat graag willen gidsen...

 
 
 

Dag 5 Patan

   
  's Ochtends is het nog lekker rustig in het hart van Patan. De drommen toeristen verschijnen in de loop van de ochtend, maar dat geeft ons vooraf genoeg tijd om de sfeer te ervaren. Zoals op wel meer plekken in Newari steden worden duiven uitgebreid en doelbewust gevoerd. Dat zijn we in Nederland wel anders gewend. Grote groepen duiven zitten dan ook op de daken van de tempels en paleizen in de belangrijke historische steden. Naast dat ze alles onderschijten - locals nemen vaak een stuk krant mee om veilig op de trappen van de tempels te kunnen zitten - is het bijna sprookjesachtig om ze om de daken van de tempels te zien vliegen.

In de loop van de dag maken we uitstapjes naar diverse sites buiten het Durbar Square. Vooral de Golden Temple (Kwa Bahal) is erg mooi en een goede plek om de samensmelting van boedhistische en hinduïstische rituelen te zien. Ook het Patan Museum is een aanrader; als de duizenden goden van het hinduïsme ietwat verwarrend overkomen, kan de goede uitleg in het museum veel verheldering bieden!

 
 

Durbar Square, Patan

 

 

Aapgod Hanuman, Golden Temple

 
 

We zouden nog wel langer in Patan kunnen en willen blijven, maar we hebben gekozen voor een langer verblijf in Bhaktapur. Dus, de rugzakken gaan de taxi in en we gaan op weg naar de derde grote koningsstad in de Kathmandu Valley. Het is hartstikke goed mogelijk op per openbaar vervoer door de Valley te reizen, maar omdat de afstanden zo kort zijn en het per bus verhoudingsgewijs véél meer tijd kost, kunnen we de verleiding soms niet weerstaan.

Bhaktapur wordt geroemd vanwege het grote en uitstekend geconserveerde middeleeuwse stadshart. Het hele centrum, inclusief het Durbar Square, is een gebied waar een toegangsprijs voor betaald moet worden. Het is een naar Nepalese begrippen fors bedrag: Rs 1100 per persoon. We schudden alle hotelproppers af en checken in het Shiva Guest House in. De badkamer is gemeenschappelijk, maar als we de luiken open gooien kijken we uit over het Durbar Square! Locatie, locatie, locatie!

 
 

Dag 6 Bhaktapur

   
  In Bhaktapur lijkt het moderne leven maar beperkt te zijn doorgedrongen. Of beter gezegd: wordt het moderne leven maar beperkt toegelaten. De oude straatjes zijn nagenoeg vrij van gemotoriseerd verkeer en omdat het centrum bijna alleen uit oude gebouwen bestaat, waan je je in een ander tijdperk. Het echte Bhaktapur maken we mee als we om 5 uur 's ochtends opstaan en door de straatjes struinen. Op het ene pleintje brengen de boeren hun pas geoogste bloemkolen om ze te laten wegen. Even verderop verschijnen allerlei kleine kraampjes uit het niets, waar men koriander en andere groenten verkoopt. De geur van versgesneden kruiden vermengen zich met die van houtvuurtjes en etensgeuren. Overal voeren mannen en vrouwen, jong en oud, de puja uit, het Hindoeïstische ritueel waarin men offert aan de (huis)goden.  
   
 

Een paar uur lang, tot de dag definitief doorbreekt, genieten we van deze kant van Bhadgaon. Tegen de tijd dat we aan het Durbar Square ontbijten, hebben we voor ons gevoel er al een dag aan impressies op zitten. Maar ook overdag blijkt Bhaktapur een prachtige plek te zijn om te doorkruisen. De kleine en kronkelende steegjes herbergen een schat aan kleine tempeltjes en andere inkijkjes in de Newari cultuur.

De Newari keuken is er een die speciale vermelding behoeft. In het zuiden en in het noorden is vaak respectievelijk de Indiase en Chinese invloed duidelijk, maar in de vallei is het in onze ogen toch net weer anders. En dan hebben we het dus over andere gerechten dan Dal Bhat! Met name in het Sunny Café aan Taumadhi Tole proberen we van alles uit. Vooral gerechten waar juju dhau bij wordt geserveerd zijn geweldig. Dit is de typische curd (een soort yoghurt) van Bhaktapur, die alom als (een van) de beste wordt gezien. Wij zijn geen kenners op het gebied van curd, maar heerlijk is het zeker. Verplicht nummer voor wie in Bhaktapur verblijft!

 
     
 
 

Dag 7 Bodhnath & Pashupatinath

 
- De beroemde stupa van Bodhnath
 
  Vandaag doen we het bekende duo Bodhnath en Pashupatinath aan. Komend vanuit Bhaktapur droppen we eerst de grote bagage in Thamel en nemen dan de taxi naar Bodhnath. Het middelpunt van het complex is een gigantische boedhistische stupa die volgens allerlei complexe geometrische en boedhistische regels en getallen is gebouwd.

Vandaag wordt de stupa klaargemaakt voor festiviteiten; de ogen van de boedha worden bijgeschilderd, extra vlaggetjes worden gespannen en de koepel wordt van een vers lotusbladeren-patroon voorzien. Hiervoor gooit men eerst wit kalkwater van bovenaf over de koepel heen. Vervolgens worden emmers oranje kleurstof met grote trefzekerheid over de koepel leeggegooid zodat er een patroon van lotusbladeren ontstaat. Het is alsof Rembrandt een meesterwerk schildert door de verf over een afstand van 5 meter op het doek te gooien. Fantastisch om te zien.

 
 

Lord Buddha krijgt nieuwe make up

"schilderen" van de lotusbladeren

Sadhu

De ghat van Pashupatinath

Bodnath in de avondzon

 
 

Nepal is sinds de 50er jaren een toevluchtsoord voor Tibetanen die niet onder de Chinese bezetting willen leven. Rond Bodhnath zijn er dan ook veel Tibetaanse boedhistische gompa's (klooster). De monniken zijn gastvrij en wuiven ons de gebedsruimte in als ze ons zien aarzelen. Hier wonen we een dienst bij, wat een zeer bijzondere ervaring is.

Te voet gaan we op weg naar Pashupathinath. Deze hindoeïstische site ligt een paar kilometer van Bodhnath vandaan aan de heilige Bagmati rivier. Het bestaat uit diverse grote tempels en natuurlijk de ghat; de plaatsen naast de rivier waar de lichamen van overledenen volgens hindoeïstische tradities verbrand worden. De rivier vormt een duidelijke scheiding; aan de ene kant bevinden zich de brandstapels en hun rouwende families en vrienden. Aan de andere kant staan bezoekers en toeristen, zoals wij. Het is bizar om toeschouwer te zijn, voyeur bijna, van een ritueel dat in onze cultuur zo intiem is. Indrukwekkend is het juiste woord.

 
 
 

Dag 8 Kathmandu

 
-
Durbar Square, Kathmandu
 
  Onze reis door Nepal vindt plaats in april. Deze maand wordt algemeen als een van de betere reismaanden genoemd; het regent niet zoveel en de temperaturen (in de Himalaya) zijn niet te laag. Waar we pas achterkomen nadat we in Nepal aan zijn gekomen, is dat de atmosfeer erg heiig is. Dit schijnt vooral door de luchtvervuiling te komen en is het ergste in de Kathmandu Valley. Kennelijk klaart de lucht na het regenseizoen prachtig op, maar daar hebben we nu niet zoveel aan. De lucht is meestal grauw, er zijn geen bergen te zien en alle kleuren zijn flets. Voor een fotograaf kan dit een behoorlijke handicap zijn, vooral wanneer je architectuur- of landschapsfoto's wilt maken. Zelf ben ik - zeker in fotografische context - dol op warme, rijke, gesatureerde kleuren. Van dit weer wordt ik zeker in de eerste week erg droevig...

Maar het is niet anders. En al is niet alles zo mooi als het zou kúnnen zijn, er is nog meer dan genoeg betoverend prachtig. Toch kunnen we het niet laten, als het weer dan een keer zonniger en beter is, bepaalde sites nóg een keer te bezoeken. Voor vandaag hadden we sowieso niet echt iets gepland anders dan voorbereiding voor de trek door het Annapurna gebied. Dus, wederom lopen we naar het Durbar Square in Kathmandu en ach, ook maar weer naar Swayambunath. Als bonus zien we de Kumari Devi zelfs nog even voor haar raampje verschijnen.

 
 

Sadhu

Uitzicht over Kathmandu vanaf Swayambunath

Swayambunath

 
  Na uitgebreid vergelijkend warenonderzoek kopen we nog twee donzen nep-North Face slaapzakken en wat nootjes en candybars voor de aanstaande calorievretende dagen. Vrijwel 100% van de outdoorspullen die in Nepal te koop zijn, zijn lokaal gemaakt en natuurlijk niet echt van het merk dat erop vermeld staat. Het schijnt dat de gebruikte materialen vaak wel van goede kwaliteit zijn; met wat geluk heb je écht Gore Tex in handen voor een fractie van de westerse prijs. Aan de andere kant: met wat pech heb ben je voor weinig geld de ontevreden bezitter van een niet zo heel goede rip off. Dan blijk je op 3800 meter hoogte ineens met een veel te slecht isolerende slaapzak te zitten. We wagen het er op.  
 

Dag 9 Busreis Kathmandu - Pokhara

   
  Vanuit Thamel is het een kort eindje lopen naar het centrale busvertrekpunt op Kantipath. De afstand van Kathmandu naar Pokhara is slechts 200 kilometer, maar door de matige staat van de weg en het drukke verkeer duurt het 7 uur om de afstand af te leggen. Niet al te snel, maar vergeleken met Madagascar is het een supersonisch reistempo.

Eenmaal in Pokhara nemen we een taxi naar "Lakeside", waar veel van de hostels en guesthouses liggen. Onze trek door het Annapurna gebied hebben we laten regelen door Gauri Shankar Guest House en hier overnachten we ook. Onze aanstaande gids Karna komt nog even kennismaken en de laatste details afspreken. Lakeside heeft verder wel iets van Thamel, zoveel souvenir- en trekkingwinkels als er zijn. En we dachten nog dat we even van dat sfeertje af waren... We kopen nog een hikingstok en handschoenen bij een van de kleinere winkeltjes. Tijd voor een goede nachtrust!

 
 
 

Dag 10 Trek dag 1: Pokhara - Kaskikot

 
- Kaskikot
 
  Niet eens zo heel erg vroeg haalt Karna ons op bij Gauri Shankar en lopen we langs het meer Phewa Tal richting het westen. Altijd typisch als je aan een grote klus of een lange tocht begint; de eerste meters lijken vaak nog het langste... De eerste klim is in ieder geval geen makkie; de temperatuur op 900 meter is 30 klamme graden en het pad is steil. Als we na een paar uur in Sarangkot aankomen, vliegen de paragliders als condors om ons heen. Het is dat we wéten dat we de Himalaya nog niet bepaald bedwongen hebben, maar het voelt in ieder geval alsof we op grote hoogte zitten!

Daarna voert het pad over de heuvels naar Kaskikot. Ook al zien we vrijwel geen andere toeristen lopen, het is duidelijk een route die vaker door buitenlanders wordt genomen. Het gebeurt meerdere keren dat kinderen, zodra ze onze bleke neuzen ontwaren, snel het huis inrennen om een schriftje of stukje papier te halen. Daar staat in het Engels een verhaaltje op, met als globale strekking dat het kind en zijn/haar vriendjes....bla bla bla.... een voetbalploegje/knutselclubje/huiswerkgroepje op willen richten... bla bla  en (u raadt het al) geld nodig hebben. We ondersteunen graag mensen die het slechter hebben dan wij, maar bedelende kinderen belonen met geld geeft zelden het positieve effect dat je wilt bewerkstelligen. Sommige van hun vriendjes pakken het compacter aan: "Gimme sweet!"

Dit soort gebeurtenissen maakt ons altijd bewust van onze collectieve footprint als westerling.

Waar Sarangkot nog iets van toeristische "voorzieningen" heeft, ligt Kaskikot duidelijk buiten de gebaande paden. We hebben hier een overnachting afgesproken bij familie van een van de medewerkers van het guesthouse in Pokhara. De oudere kinderen geven ons een rondleiding door het dorp. Zwaan, kleef aan...

We zien prachtige taferelen die we helaas door het verassingseffect van onze aanwezigheid als toerist meteen verstoren. Toch is het genieten om het plattelandsleven van dichterbij te kunnen zien. Voor het avondmaal van dhal bhat leren we de oudere kinderen nog een kaartspelletje dat alle culturele barrieres doet verdwijnen! De cadeautjes die we voor de familie mee hebben genomen - waaronder een doosje drop - helpen natuurlijk ook.

 
   
 
 

Dag 11&12 Trek dag 2&3: Naya Pul - Ghandruk - Chomrong

 
- de badkamer
 
  Het schijnt dat je vanaf de dorpjes op deze heuvelrug (bijvoorbeeld Sarangkot en Kaskikot) de zon prachtig kunt zien opkomen boven het Annapurna massief. Helaas,vanochtend is het wederom volledig bewolkt. Elf dagen in Nepal, maar nog geen besneeuwde berg gezien! Zijn ze er wel?

Onze tweede dag - en voor veel bezoekers van het Annapurna massief de eerste - begint met een afdaling naar de hoofdweg en een busritje naar Naya Pul. En dan is het klimmen geblazen. Beginnend op dik 1000 meter hoogte is het behoorlijk warm. We klimmen de eerste dag netto zo'n 900 meter, maar met al het op-en-neer gaan natuurlijk veel meer. In Ghandruk strijken we neer in ons allereerste tea-house. Dit is een soort herberg met gemeenschappelijke eet/drink/zitruimte en slaapkamers. Hoe hoger je komt, hoe simpeler het wordt. In Ghandruk is het teahouse nog een relatief paleis, met douche en toilet op de kamer.

De volgende dag, alweer bewolkt, dalen we eerst honderden meters af. Het ellendige van dalen is natuurlijk de wetenschap dat je het allemaal weer omhoog moet klimmen... Vroeg in de middag komen we aan in Chomrong, het hoogst gelegen dorp op de route dat het hele jaar door bewoond is. Karna heeft al een teahouse voor ons uitgezocht, de Fishtail Lodge.

 
 

Moeder en dochter

Fishtail lodge

Jongetjes spelen carom

 
 

Het is moeilijk de sfeer in een teahouse te beschrijven. Je moet het meemaken. Trekkers, alleen of in groepjes, druppelen binnen, gaan aan een grote gemeenschappelijke tafel zitten, pellen hun lagen GoreTex af en wisselen ervaringen/sterke verhalen uit. Er wordt gekaart, gelezen, muziek geluisterd en uitgerust. Een flinke sneeuw en hagelbui maakt het gevoel compleet. Donkergrijze wolkenflarden drijven door het Annapurna Sanctuary.

Maar er wordt - de naam "teahouse" zegt het al - vooral veel thee gedronken. Alle eten en drinken dat niet ter plekke verbouwd kan worden moet naar boven gedragen worden. En alle afval vervolgens weer naar beneden (dat mag je hopen tenminste...). We drinken min of meer uit principe dan ook geen bier of cola op de trek. Thee daarentegen is lekker warm en theezakjes zijn niet zo zwaar. En wie een "pot of black tea" bestelt krijgt zowat een jerrycan vol.

 
 

Dag 13 Trek dag 4: Chomrong - Himalaya

 
-
Machapuchare, the fishtail mountain.
 
  We moeten en zullen een zonsopkomst mét bergen meemaken hier in Nepal. De volgende ochtend hebben we de wekker om 5 uur gezet en zowaar, de wolken hebben een ochtendje vrij genomen! Eindelijk zien we hóe hoog bergen van 8000 meter eigenlijk zijn. Eindelijk zien we waarom de Machapuchare zo heet. Eindelijk zien we waar we naar toe aan het trekken zijn.

Onze gids Karna is een opgewekt persoon en laat vrijwel nooit merken dat het ook voor hem een vermoeiende onderneming is om een zware rugzak de berg op te sleuren. Hij spreekt relatief aardig Engels, maar daar zijn grenzen aan. Een wat minder tastbaar onderwerp of zaken in het verleden zijn moeilijker duidelijk over te brengen. Hetgeen vaak tot grappige en soms ook wat ongemakkelijke situaties leidt. Een typisch voorbeeld van een gesprek met Karna:

Wij: "Karna?"

Karna: "Yes?"

Wij: "Have you ever seen a tiger in the Annapurna Sanctuary?"

Karna (overtuigd): "Yes."

Wij: "Really? Wow! Were you scared?"

Karna: "Yes, here."

Wij: "Were you scared? .... You know; scared?"

Karna: (pauze) ".... No."

Wij: "So, how close was the tiger?"

Karna: (wijst in een willekeurige richting en grijnst)

Wij: "We don't understand. Do you understand what we are asking?"

Karna: ..... (blik op oneindig)

Wij: "So Karna, have you ever seen a tiger in the Annapurna Sanctuary?"

Karna: (overtuigd) "No."

Wij: .....? (en kijken elkaar aan)

 
 

Karna tuurt in de verte

 
  We hebben er zin in! Een voor een passeren we de dorpjes op weg naar boven en elke keer denken we: "mwoah, we kunnen nog wel even verder!". Als we om 15:00 de rugzak in het tea house-dorpje Himalaya (2900m) van onze schouders laten glijden hebben we netto wel 1400 meter geklommen. De natte sneeuw dwingt ons uiteindelijk hier te overnachten.

Onderweg passeren we steeds vaker menselijke dragers, die met bouwmaterialen de aanleg van teahouses op de grotere hoogtes mogelijk maken. Op die plekken moet alles behalve stenen op mens- of dierenrug de berg op gesleept worden. We zien mannen met bamboestokken van 5 meter lengte door een bos navigeren. We zien jongens met meerdere hardhouten balken van tientallen kilo's per stuk naar boven lopen, of een complete vrieskist... Het is onvoorstelbaar. Kennelijk krijgen de dragers ongeveer Rs 600 (€6) om een balk van Chomrong naar Himalaya te dragen; een forse afstand dus. 

In het tea house-dorpje Himalaya is het voor het eerst écht koud. Onder de gemeenschappelijke tafel wordt, voor een relatief fortuin van 1 dollar per persoon, een kerosinebrander geïnstalleerd. Een bizar gezicht overigens, om iemand een soort oversized campinggasbrandertje onder een tafel te zien schuiven. Brandend. 's Nachts vriest het en de sanitaire voorzieningen zijn helaas geen onderdeel meer van je hotelkamer. Nou ja, gemeenschappelijke slaapzaal dan. Voor het eerst komen onze donzen mummy-slaapzakken tot hun recht. 

 
 
 

Dag 14 Trek dag 5: Machapuchare Base Camp

 
- Uitzicht op 3700m
 
  Op dag 5 begint het echte werk - iets wat we tot nu toe overigens bij elke dag van de trek dachten. Naarmate we hoger stijgen in het Annapurna Sanctuary wordt het steeds kouder en rauwer. Ook merken we voor het eerst dat de lucht ijl is en dat maakt de inspanning natuurlijk zwaarder. Links en rechts horen en zien we rots- en sneeuwlawines naar beneden donderen. Het meest riskant zijn de plekken waar al eerder een lawine naar beneden is gekomen en op het het pad terecht is gekomen. De kans op een nieuwe lawine op dezelfde plek is aardig groot. Waar mogelijk lopen we er omheen, maar sommigen zijn zo hoog en breed - tot wel 100 meter - dat dat niet kan. Karna zegt dat het in deze tijd van het jaar wel meevalt met het risico. Helemaal gerust lijkt hij echter niet...

De laatste paar honderd meter stijgen zijn zwaar. Het parcours is ook ruiger; regelmatig moeten we aardige stapels rotsblokken beklimmen. Maar dan breekt de zon door en dat maakt de panorama's nóg prachtiger. Net voor de middag tikken we in Machapuchare Base Camp aan (3700m). Badend in het zonlicht is het een fantastisch gezicht - al lijkt alles mooi, euforisch als we zijn door het zuurstofgebrek. Een letterlijke en figuurlijke Hiker's high!

Het liefste zouden we de laatste 400 meter naar Annapurna Base Camp nog willen klimmen, maar omdat de hoogte ons toch wel wat doet blijven we vandaag in MBC. Terwijl de adelaars boven ons cirkelen en de zon op ons bolletje schijnt, nemen we nog maar een kopje black tea

 
 

Een prachtige galerij

Adelaar vanaf MBC

De route naar ABC

Zie de maan schijnt door de bergen

Teahouse op 3700m

 
     
 
 

Dag 15 Trek dag 6: Annapurna Base Camp en Bamboo

 
-
De wind draagt de boodschappen aan de overledenen de bergen over
 
  Het is half vier 's nachts als de wekker gaat. We zijn van plan om eerst naar ABC te hiken, daar van de zonsopgang te genieten & te ontbijten en vervolgens op de terugweg alle spullen weer in MBC op te halen. Wat op de kaart maar een klein stukje lijkt, is in werkelijkheid nog aardig pittig. De hoofdreden daarvan is natuurlijk de hoogte. Dat het vannacht heeft gesneeuwd helpt ook niet mee, omdat hierdoor alle rotsblokken bedekt zijn met een glibberige mix van sneeuw en modder. Ik heb persoonlijk een hekel aan het hiken met een stok, maar voor het eerst (en ook voor het laatst) zou ik willen dat ik er eentje bij me had. Je moet er niet aan denken dat je híer je been breekt...

Na een paar uurtjes door de sneeuw lopen, waarbij we continu buiten adem zijn, komen we eindelijk in Annapurna BaseCamp aan! Na 5 dagen op de officiële trail hebben we hier echt naar toe geleefd en het voelt als een hele prestatie. Het is een Magische plek. Achter het Base Camp ligt een kleine stupa, waar klimmers herdacht worden die bij het beklimmen van de Annapurna zijn omgekomen. Als ik hier een rustig plekje opzoek om van het moment te kunnen genieten, stoor ik per ongeluk een jonge vrouw die hier net de as van haar overleden zus verstrooid heeft. Zo'n plek is het.

 
 

herdenkings-stupa

"Uncle"

Het Annapurna Basecamp

 
 

En dan begint de lange weg terug. Afdalen lijkt veel makkelijker, maar het eist een zware tol van onze knieën. Elke meter die we dalen - en dat zijn er vandaag een héleboel - betekent een opdonder voor ons landingsgestel. Onze ambitie was eigenlijk om in 1 dag van MBC naar ABC en helemaal terug tot Chomrong te komen. Helaas merkt Anne bij Bamboo dat haar knie niet verder wil en strijken we hier rond 3 uur neer.

Bamboo is niet meer dan een cluster tea houses en is aardig volgeboekt. We kunnen een kamer krijgen in een ervan en komen er al snel achter dat vrienden, die we eerder op de trail hebben ontmoet, bij de "buren" logeren. Gezellig! Of toch niet...? De tea houses rekenen er op dat je niet alleen komt slapen, maar ook ál je eten, drinken en andere behoeftes van hen betrekt. Even gezellig een drankje bij een aangrenzend tea house doen wordt je niet in dank afgenomen. Volgens Karna is het zelfs onbespreekbaar. Het is, in zijn woorden, The Mountain Way. We respecteren het, maar het geeft ons tegelijk ook een naar gevoel.

 
 

Dag 16 Trek dag 7: Chomrong

 
-
Terraslandbouw, Chomrong
 
  De blessure van Anne dwingt ons de voorgenomen route te wijzigen. Eigenlijk wilden we via Poon Hill en Ghorepani weer richting de bewoonde wereld trekken, maar die route is (tegen de klok in) onder deze omstandigheden te zwaar. Er zit niets anders op dan via Chomrong, Landruk, Tolka en Dhampus te gaan. Vandaag eerst maar eens op ons gemak naar Chomrong.  
   
 

We komen zo vroeg aan, dat we eerst maar eens op zoek gaan naar het goede gebak waar de tea house-route zo om bekend staat. Het blijkt dat daar geen woord van gelogen is! De rest van de middag besteden we aan kaarten, lezen, iphone opladen en lekker eten. Alle tea houses in (dit deel van) het Annapurna massief hebben zich verenigd en onder andere een gemeenschappelijke menukaart afgesproken. Dat betekent dat je overal op de trek hetzelfde aanbod van eten kunt krijgen, of je nou aan de hoofdweg of in de permasneeuw op 4100 meter bivakkeert. De kwaliteit vinden we ook overal ongeveer even goed, wat best opmerkelijk genoemd mag worden! Het enige dat verschilt zijn de prijzen, afhankelijk van de hoogte waar je je bevindt.

We kiezen er al snel voor om zoveel mogelijk vegetarisch te eten. Vlees is per definitie onbetrouwbaar; ironisch genoeg juist omdat het minder gegeten wordt. Het ligt vaak lang opgeslagen in vrieskisten, die wel of niet werken (afhankelijk van de kwaliteit en leeftijd van het apparaat én of er electriciteit is. Zie ook dag 21). We hebben er op zich geen moeite mee om ons te beperken tot pannenkoeken, vegetable egg fried noodles en Gurung bread!

 
 
 

Dag 17 Trek dag 8: Tolka

 
- Net een kijkdoos, Tolka
 
  Na de afdaling uit Chomrong zijn we gevoelsmatig definitief uit de echte bergen en weer in het "gewone" Nepal. Dit vervult ons met gemengde gevoelens, want het was zo mooi en bijzonder in het Annapurna Sanctuary! Via Landruk hobbelen we op ons gemak naar Tolka. De rest van de dag chillen we wat en lopen we door het rustige dorpje. Na de wat karige sanitaire omstandigheden op het hoogste gedeelte van de trail kunnen we een warme douche ook des te meer waarderen.  
 

Met heimwee kijken we om

Volleybal is erg populair in Nepal

 
 
 

Dag 18 Trek dag 9: Dhampus

  De laatste paar dagen is het vanwege de blessure van Anne fijn dat we niet meer zoveel hoeven te stijgen en dalen. Toch hebben we het gevoel dat we per dag wel íets verder zouden kunnen lopen. Misschien heeft het er mee te maken dat Karna zich zorgen maakt dat als we te vroeg weer in Pokhara zijn, hij er qua salaris op in zou leveren... Hoe dan ook, de laatste tientallen kilometers worden zuinig uitgesmeerd over de laatste 3 dagen.  
   
 

Vanmiddag strijken we neer in Dhampus, een klein boerendorpje dat op 1650 meter ligt en uitkijkt op de zuid-oost kant van het Annapurna massief. Aangezien we nog een beetje treuren om het overslaan van Poon Hill probeert Karna ons te troosten door ons te verzekeren dat het uitzicht vanaf Dhampus nét zo mooi is. Ja ja... Toch zou hij het moeten weten, want Dhampus blijkt het geboortedorp van Karna. Dat geeft een grappige draai aan de rondleiding die we van hem krijgen; veel mensen die we tegenkomen spreken Karna aan: "Hé babu, ben je weer aan het werk?"

De aanspreekvormen in Nepal hebben meestal een familiaal karakter; vrienden of mensen van ongeveer dezelfde generatie noemen elkaar vaak dhai / bhai (oudere/jongere broer) of didi / bahini (oudere/jongere zus). Ouderen, van de leeftijd die je ouders hebben, noemt men vaak Aama of Buwa (moeder/vader). En jonge kinderen of mensen die veeel jonger zijn dan jijzelf spreekt men aan met nanu of babu (meisje/jongetje). Best bijzonder, om te horen dat mensen je gids van 40 jaar oud aanspreken als een jongetje van 6. Je kunt je bijna voorstellen hoe Karna hier decennia geleden op blote voeten door de steegjes rende.  

 
 


- Karna in Dhampus

 
 
 

Dag 19 Trek dag 10: Pokhara

 
- Zonsopkomst, Annapurna Massief
 
  En mooi is het, de zonsopkomst vanaf Dhampus met de toppen van de Mardi Himal en de Annapurna IV op de achtergrond. Zelf vonden we het vanuit Chomrong en Machapuchare Base Camp nog indrukwekkender omdat je meer omringd wordt door de bergtoppen. Zoals nu, van een afstandje, is het toch anders. Na een goed ontbijt hobbelen we het laatste stukje tot aan de hoofdweg en brengt de public bus ons weer naar Pokhara.

Al vanaf vrijwel de eerste dag heeft Karna ons uitgenodigd voor een diner bij zijn familie thuis. Een uitnodiging die hij vervolgens zowat elke dag herhaalde. Nou staat buiten kijf dat Karna dit in de eerste plaats vanuit gastvrijheid doet, maar vooral omdat hij het zo vaak vraagt houden we ook rekening met secundaire motieven. Het lijkt wel alsof hij bang is anders geen baksheesh (fooi) te krijgen; een onnodige angst. Karna lijkt sowieso bovenmatige aandacht voor onze relatieve welvaart te hebben. "Wat een mooie poncho hebben jullie. Die van mij komt uit China en is zó lek! Wat een handige kaart is dat. Hoeveel heb je er voor betaald? En voor die rugzak? Mijn horloge is kapot gegaan. Nu kan ik geen nieuwe kopen, want mijn kinderen moeten schoolboeken hebben. Hoe duur was jouw horloge? Wil je het niet aan mij "verkopen"?"

We vragen ons af of hij gewoon nieuwsgierig is, aan het vissen is naar cadeautjes, of ons wil laten merken dat hij de fooi hard nodig heeft en dat die niet hoog genoeg kan zijn...  We begrijpen het en nemen het hem niet kwalijk. Karna is verder een aardige kerel en een goede gids. Het is ook echt sappelen voor iemand als hij, die tot een lage kaste behoort en nauwelijks opleiding heeft genoten. Waarschijnlijk heeft hij niet door dat hij behoorlijk zit te drammen en dat dat contraproductief kan zijn.

Karna laat vallen dat hij wil gaan sparen voor een laptop, zodat zijn kinderen een betere opleiding kunnen krijgen. "Nou", zeggen wij, "dat kan geregeld worden. Je mag onze vorige wel hebben. Die is geweldig voor schoolwerk. Als jij ons nou koppelt aan een Nederlander die via Gauri Shankar gaat trekken in het Annapurna gebied, dan zorgen wij dat die laptop in hun bagage terecht komt". Een pakketje van een paar kilo naar Nepal versturen is nogal duur, dus dit lijkt ons een goede tweede oplossing. De eigenaren van Gauri Shankar stemmen ook toe en willen helpen. Goeie deal voor Karna zou je denken, toch? Nooit meer wat van gehoord... 

Maar goed, 's avonds dus een diner bij Karna thuis. Zijn neef, taxichauffeur, haalt ons voor 2x de normale prijs op en zet ons bij Karna thuis af. Hij stelt ons aan zijn vrouw en kinderen voor en geeft trots een rondleiding. Karna vertelde al eerder dat hij vrijwel nooit iets anders eet dan 2x per dag dal bhat, dus het mag geen verrassing heten dat juist dat op het menu staat. Het eten is heerlijk, de raksi smaakt goed en Karna is blij met zijn baksheesh!

 
 

Dag 20 Pokhara

 
- Lake Phewa Tal, Pokhara, met het Annapurna massief op de achtergrond.
 
  Na 10 dagen hiken is het fijn om even stil te zitten. Tegelijkertijd willen we Pokhara en de omgeving ook nog wat beter verkennen voordat we weer verder gaan. In de loop van de ochtend huren we een kayak en steken we Phewa Tal over. De heuvel naar de World Peace Pagoda beklimmen is na het Annapurna Sanctuary niet meer zo'n opgave. Het uitzicht over de stad is interessanter dan de pagode zelf, en met een beetje fantasie zien we héél vaag sihouetten van de achterliggende bergen. Heel vaag dan. De Varahi Mandir tempel ligt op een van de kleine eilandjes in Phewa Tal, omringd door het meer en de hoge heuvels. Mooi om even op de terugweg te bezoeken, al moet je uitkijken voor de "presentjes" waarmee de duiven alles en iedereen bombarderen.  
 

Bootjes in het meer Phewa Tal

Tashi Palkhel

Tashi Palkhel

 
  Het eten in Gauri Shankar mag er zijn; zelfs met alle overkill aan restaurants in Lakeside lunchen we graag hier! 's Middags nemen we een taxi naar de Tibetaanse enclave Tashi Palkhel, een paar kilometer buiten Pokhara. Voorafgaand aan de dienst krijgen we nog een spontane rondleiding door de gebedsruimte van de gompa. De grote hoeveelheid gebedsvlaggetjes (nog meer dan we gewend zijn in Nepal) en de schilderingen en teksten die om de bevrijding van Tibet schreeuwen, maken duidelijk dat het een apart stukje van Pokhara betreft.  
 
 

Dag 21 Busreis Chitwan

   
 

De bus naar Chitwan vertrekt rond 7 uur 's ochtends en legt de afstand in een uur of 5 af. We verlaten zo de voet van de Himalaya en betreden de Terai provincie; laagvlakte waar het klimaat íetsje anders is dan we de afgelopen tijd hebben meegemaakt. Het is veel warmer en vochtiger dan in Pokhara en als we uit de bus stappen valt de middaghitte als een klamme deken over ons heen.

Chitwan is een van de parken die vrijwel standaard op het reisprogramma staat, of je nou met een organisatie reist of onafhankelijk. Het biedt de kans om Aziatische neushoorns, olifanten en misschien wel een tijger in het wild te zien. Verder naar het westen ligt Bardia National Park, waar je hetzelfde schijnt te kunnen zien minus de toeristen.

Het dorpje Sauraha ligt net buiten het park en herbergt het gros van de bezoekers van het park. Vooralsnog ligt een beperkt aantal lodges in het park, waar je voor een relatief fortuin op een unieke manier van het park kunt genieten. Een overnachting kost makkelijk tussen de 200 en 400 dollar per persoon. Dan krijg je het dagprogramma er wel gratis bij; all inclusive Elephant-safari. De uitbaters van de normaal geprijsde hotels en guest houses in Sauraha waren niet zo blij met die oneerlijke concurrentie. Van overheidswege heeft men nu de vergunning van de lodges om in het park gevestigd te zijn niet meer verlengd. Het ziet er dus naar uit dat binnenkort de lodges hun poorten zullen moeten sluiten. De officiële lezing is dat dit vanwege het welzijn van de dieren is, maar je kunt er donder op zeggen dat de portemonnee's van diverse ambtenaren een stuk dikker zijn geworden door het nemen van deze beslissingen... 

De belangrijkste wetenswaardigheid over electriciteit in Nepal is dat het er vaak niet is. Dit is hoogst opmerkelijk in een land waar zoveel electriciteit in waterkrachtcentrales wordt opgewekt. De regering verkoopt dit maar wat graag aan buurlanden, waarmee er te weinig voor de eigen bevolking overblijft. Het gevolg is het zogeheten load shedding, wat simpelweg betekent dat een deel van de dag de stroom wordt afgesloten. Meestal is dit juist als het verbruik het hoogst zou zijn en het kan wel eens een halve dag aanhouden. Het devies voor de toerist met allerlei electronische spulletjes: opladen wanneer het kan, want je weet nooit wanneer je weer stroom hebt.

Waterkracht klinkt erg klimaatvriendelijk. Dubbel jammer dat het beleid van de overheid er juist voor zorgt dat iedereen die toch electriciteit nodig heeft, zijn dieselaggregaat(je) aanzet om de electronen in beweging te houden. Daar gaat je milieuwinst. Vanaf de namiddag hoor en ruik je overal de inefficiënte dieselmotoren die hun CO2-genererende liedje hummen.

Die nacht is er geen stroom, geen aggregaat, geen draaiende ventilator en - voor mij - geen slaap.

 
 

Dag 22 Chitwan - Safari te voet

 
- Olifant, Chitwan
 
  Zo ongeveer het tweede wat onze hotelbaas gisteren tegen ons zei - na Namasté -  was: "Would you like to book a Jeep Safari? Elephant Safari? Maybe Jungle Walk??" Het is duidelijk wat men hier in Sauraha te verkopen heeft én waar de commissie voor de hotels mee verdiend kan worden. We verdelen het een beetje en boeken een jungle walk en elephant safari bij het bureautje van de gidsen. Om onze hotelbaas ook weer blij te maken, laten we hem de jeep safari regelen.

Het zwaarste hebben we maar het eerste gepland; 7 uur 's ochtends worden we door onze 2 gidsen opgehaald voor een jungle walk. Per boot drijven we eerst een uurtje stroomafwaarts en dan is het lopen geblazen. De temperatuur stijgt snel en vanaf 9 uur is het bloedheet. Gelukkig hebben we liters water bij ons, want alles wat we bijtanken loopt er bijna net zo snel weer uit.

Als mensen over Chitwan vertellen, gaat het vaak over hóe gevaarlijk bepaalde dieren wel niet zijn en wat je moet doen als je er een tegenkomt. Meestal doet de strekking van dergelijk advies denken aan het script van Indiana Jones; hard wegrennen of juist niet, zigzaggen, boomklimmen, hard roepen, verstoppen...; elk dier heeft zijn eigen gebruiksaanwijzing. Je zult maar oog in oog met een neushoorn komen en ineens een blackout hebben over wat je nou moest doen! Moest ik nou de boom in of juist niet...eeeuh. De verhalen over de sloth bears zijn nog wel het engst; deze roofdieren zijn supersnel en krabben je als eerste de ogen uit. Je kunt je voorstellen dat dit een speciaal... cachet... geeft aan het te voet door de jungle lopen. 

 
 

Jungle cat

Wilde neushoorn

tête a tête

 
 

Vooralsnog valt het een beetje tegen met de wilde dieren. De gidsen doen hun best, wijzen herten en wantsen aan en doen verwoede pogingen om olifanten en neushoorns op het spoor te komen. Tot aan de lunch is een jungle cat het meest spannende wat we gezien hebben. Dit klinkt misschien een beetje verwend, maar urenlang in de bloedhitte je door elephant grass van 2 meter hoog slaan is zwaar werk! Dan verwacht je ook iets terug! Uiteindelijk gaan we maar lunchen op een plek waar de dieren kennelijk ook vaak hun middagpauze houden.

Als we - de gidsen incluis - de moed al een beetje opgegeven hebben zie ik ineens iets. Een neushoorn! Terwijl ik verheugd aanleg met mijn camera fluisterschreeuwen de gidsen: "Get down, get down!". De neushoorn loopt langzaam het riviertje in, maar hij vertrouwt het niet helemaal. Terecht, want nog geen 20 meter bij hem vandaan zit een half dozijn mensen gehurkt naar hem te gluren! Je ziet hem bijna twijfelen...: "er klopt iets niet helemaal".

Deze close encounter is het hoogtepunt van de dag. Na tien uitputtende uren bereiken we Sauraha weer. Tijd voor een koel Gorkha-biertje en een lekkere curry bij KC's! O, en een douche...

 
 
 

Dag 23 Chitwan - Olifant & 4WD safari

 
-
Elephant safari, Chitwan
 
  Vandaag doen we het easy-going programma. Na gisteren leek het me tijd voor een schone afritsbroek, maar na 10 minuten op de rug van de olifant heb ik daar spijt van. Er hangen miljoenen kleverige spinnenweb-achtige klodders in de bomen, die overal op en tussen blijven plakken. En dacht je dat die olifant oplet waar hij loopt zodat jij niet alle takken tegen je hoofd krijgt? Mooi niet!

Zonder gekheid: het is hartstikke leuk om op de rug van een olifant te zitten en zo door het woud te trekken. Het meest bijzondere is dat de wilde dieren niet door lijken te hebben dat de olifant die 10 meter bij hen vandaan staat ménsen op zijn rug heeft. Doodgemoedereerd blijven ze staan of liggen en staren de olifant glazig aan. Normaal gesproken zouden dezelfde herten of apen al 10 keer zijn weggespurt! We zien ook drie rhino's die even onverstoorbaar rondwaggelen. Een prachtig gezicht, maar toch vonden we het gisteren specialer - vooral omdat we toen zelf het werk hadden gedaan...

 
 

 

Dorstige olifant

 
 

's Middags zien we hoe de olifanten én de toeristen die op hun rug klimmen gewassen worden. Tijd om mee te doen hebben we niet, want we worden opgehaald voor de Jeep safari. De duurste activiteit is ook meteen de minst geslaagde; de chauffeur lijkt meer bezig met het zo snel mogelijk rijden van het verplichte rondje en áls er dan iets te zien is dan wordt er niet gewacht. Ook het verplicht ingelaste bezoek aan een krokodillenfarm ergens halverwege doet afbreuk aan de ervaring. Wat ons betreft hadden we het bij de jungle walk en olifant safari kunnen laten...

 
 
 

Dag 24 Busreis Bandipur

 
- A room with a view, Bandipur
 
  We zeggen de (malaria)muggen en klamme hitte gedag en vertrekken per bus richting Bandipur. Dit is een klein dorpje dat net van de hoofdweg af ligt en daarom maar weinig toerisme vangt. Het relatief kleine aantal toeristen dat er komt heeft meteen impact, maar gelukkig strekt dat niet verder dan de hoofdstraat. De sfeer spreekt ons meteen aan.

We nemen een kamer in een kneuterig familie guest house met prachtig uitzicht op de vallei en gaan op zoek naar een gids voor morgen. We willen in de omgeving wat gaan rondwandelen en hopen op intieme ontmoetingen zoals we bijvoorbeeld in Madagascar ervoeren. In de Old Bandipur Inn, het prijzige hotel van Bandipur dat bekend staat om het organiseren van wandeltochten, vinden we het maar duur en ongastvrij. We proberen het dan maar via ons hostel; "Raju is eigenlijk de beste gids van Bandipur!", zo wordt ons verteld. De zoon wordt op pad gestuurd en via-via maken we 's avonds kennis met Raju. We leggen hem voor wat we willen en hij gaat het voor ons regelen. We zijn benieuwd! 

 
 
 

Dag 25 Trek Ramkot

 

 
  Op een paar uurtjes van het stadje Bandipur ligt het gehucht Ramkot, weggestopt in de hoge heuvels. Het is een gebied waar meer gewandeld wordt en het is duidelijk waarom. In Ramkot ziet men wel vaker toeristen langskomen, maar dankzij de "contacten" van Raju dringen we net een beetje verder door in het dorp. We krijgen chang aangeboden, een soort rijstwijn, en Raju introduceert ons bij bekenden die in het dorp wonen. Dit patroon herhaalt zich de hele dag door en zorgt er voor dat we de ervaringen van vandaag tot de mooiste van onze reis in Nepal rekenen. Achter elke bocht van de weg ligt een mooi uitzicht, een bijzondere ontmoeting of een typisch Newari doorkijkje.

Eenmaal terug in Bandipur dwaal ik nog een uurtje zomaar door de straatjes. Het lijkt allemaal nog meer onbevangen dan in bijvoorbeeld Bhaktapur te zijn, waarschijnlijk omdat het een veel kleinere plaats is. "Kom", zegt een licht aangeschoten man, en hij leidt me naar de overkant van de straat. Daar zijn twee jongens, een van hen waarschijnlijk zijn zoon, ingespannen bezig met een potje carom. Ik moet meedoen met het spelletje, gebaart hij. Maar omdat de jongens veel te druk bezig zijn met hun bloedserieuze strijd en ik meer dan content ben om het van een afstandje op me in te laten werken, laten we elkaar met rust.

Net als Karna nodigt Raju ons uit om bij hem te komen eten. We hebben wat cadeautjes voor zijn familie gekocht en Anne heeft de kurta aan die ze in Bhaktapur gekocht heeft. Raju woont in een huisje van 2 kamers, met een vloer van aangestampte aarde. Eigenlijk wil hij het liefst een restaurant beginnen met typische Newari gerechten op de kaart, maar vooralsnog is hij volgens zijn visitekaartje  "Managing Director" van zijn eenmansbedrijfje als freelance-gids. We laten onze schoenen buiten staan en nemen plaats in de centrale leefruimte.

 
 

caróm

 
 

In hindoeïstische gezelschappen wordt regelmatig niet gezamenlijk gegeten; iets wat voor ons als westerlingen in eerste instantie vreemd lijkt. De precieze etiquette erachter hebben we niet geheel kunnen doorgronden, maar het heeft vaak te maken met leeftijd (kinderen-volwassenen), geslacht en kaste. Een ander heel belangrijk detail rond eten is dat eten dat door een mens is aangeraakt als jhuto of onrein wordt beschouwd en niet meer door een ander opgegeten kan worden. En dat wringt natuurlijk met de schaarste cq hoge kosten van eten voor een Nepalees gezin. Eet je bord dus leeg en schep niet met je gebruikte bestek van de gemeenschappelijke schaal op. Ook het in een restaurant elkaar een hapje van je eigen gerecht voeren kan je op afkeurende blikken komen te staan. Als iemand je zijn fles drinken aanbiedt, hoor je zónder de fles je lippen te laten raken, het water in je keel te laten lopen. Dat vergt enige oefening...

Raju en zijn familie doen hun best om ons in de watten te leggen, blijven maar raksi bijschenken (en de dementerende oma van Raju vraagt elke 2 minuten: "wat doen die rare buitenlanders hier?"). Met veel plezier geven we onze cadeau's en een forse baksheesh. We zijn niet zo van het expliciet reclame maken in onze reisverhalen, maar voor Raju maken we graag een uitzondering: je kunt hem benaderen via nepalibhansa@yahoo.com, of vraag in het dorp zelf naar hem!

 
 
 

Dag 26 Busreis Kathmandu

   
  Met pijn in het hart zeggen we Bandipur gedag. In een volgestopt busje hobbelen we de berg af richting Dumre. Als we in Dumre aan de hoofdweg afwachten tot er een bus richting Gorkha langskomt, krijgen we te horen dat er een bandh (een staking) in de regio op komst zou zijn. Dat bericht past ook bij verhalen over onrust over nieuwe regeringsmaatregelen die we laatst in de krant lazen. We vragen het nog aan wat mensen na, maar uitsluitsel of bevestiging levert dit niet op. We willen hoe dan ook niet het risico lopen om zo kort voor onze terugvlucht buiten de Kathmandu Valley te stranden vanwege een staking.

De jonge democratie van Nepal bevindt zich in een kwetsbaar en onzeker stadium. Veel wetten, de belangrijkste natuurlijk de grondwet, zijn nog niet opgesteld. Laat staan aangenomen... Het polderen zit de Nepali niet bepaald in het bloed. Rondom elk wetsvoorstel hangt wel enige mate van controverse en de reflexmatige reactie van wie het er niet mee eens is, blijft nog altijd de staking. Nothing like a good bandh to make things go your way...

En zo'n staking gaat veel verder dan we in Nederland gewend zijn. Als men in Nepal staakt, dan ligt het hele openbare leven plat. Elke Nepalees die in het openbaar werkt of zich op de weg begeeft, zij het per auto, bus, vrachtwagen, taxi of zelfs fiets, loopt het risico van schending van de bandh beschuldigd te worden. En dat kan zelfs dodelijke consequenties hebben. Het is niet moeilijk voor te stellen dat dit het democratische proces aardig verlamt; er is altijd wel iemand die het er niet mee eens is en de boel blokkeert. Sla er maar eens een Nepalese krant op na.

We durven de gok niet aan en nemen in plaats van een bus naar Gorkha een naar Kathmandu. Een paar uur later zitten we wéér in Thamel...

 
 

Dag 27 Panauti

   
  Buiten de "Grote Drie" - Kathmandu, Patan & Bhaktapur - is er in de Kathmandu Valley nog veel meer moois te beleven. Een van die minder bekende parels is Panauti, een klein stadje dat wat meer naar het zuiden ligt. De meeste toeristen bezoeken Panauti maar kort en alleen maar overdag, dus wie tot na het spitsuur blijft heeft het dorp voor zichzelf.

Het is een prachtige plek om op je gemak door de straatjes te banjeren, terwijl de namiddagzon alles van een warme gloed voorziet. Het heeft niet de grandeur van een Bhaktapur, maar wel een soort charme van de kleine schaal. De tempels zijn mooi bewaard gebleven en vrij van opdringerige verkopers of gidsen. We genieten van onze tijd in Panauti.

 
   
 
 

Dag 28 Kathmandu

   
  Op ons gemak keren we terug naar Kathmandu. In de bus raken we nog aan de praat met een jonge Nepalees die graag op ons zijn Engels oefent. Hij wil in Canada gaan studeren, want een goede en/of buitenlandse opleiding is een van de beste manieren om in de Nepalese rat race voorop te komen. Hij legt uit dat het hem tegenstaat dat zoveel van zijn landgenoten zo op materiële welvaart en geld verdienen gefixeerd zijn. Het lijkt erop dat Nepal, meer nog dan het "gemiddelde" 2e en 3e wereldland het gevoel heeft achter te liggen op de vaart der volkeren. Het ligt natuurlijk ingeklemd tussen grote groeiende economieën India en China, waar het gras vanuit Nepal gezien wel héél erg groen lijkt. Als die landen voor Nepalese begrippen zo snel zo veel rijker kunnen worden, waarom lukt het ons Nepali dan niet? Ook het feit dat Nepal zich pas halverwege de 20e eeuw meer open heeft gesteld voor de wereld, geeft veel Nepali het gevoel dat ze de welvaarts-boot hebben gemist. Als je objectief kijkt hoeveel vooruitgang in de afgelopen 50 jaar is geboekt, dan valt het echter misschien toch wel mee...

Wie naar Nepal reist, hoeft zich geen zorgen te maken over souvenirs. Vooral de pashmina's doen het altijd goed bij het vrouwelijk deel van het thuisfront. We doen nog wat last minute inkopen en gaan nog een keertje lekker momo's eten. Wat zullen we deze Nepalese lekkernij gaan missen!

 
 
 

Dag 29 & 30 Vlucht Kathmandu - New Delhi - Amsterdam

  De taxichauffeur die ons naar het vliegveld brengt vertelt een verhaal dat we vaker hebben gehoord; veel ouders zuchten onder de kosten van het onderwijs van hun kinderen. Het schoolsysteem is een belangrijke en gevoelige maatschappelijke kwestie in Nepal. Als men iets heeft opgepikt bij grote buurman India, dan is het wel de waarde van educatie voor het welvaartsniveau van de maatschappij én het individu. En daar zit in Nepal nog de pijn; het publieke schoolsysteem heeft een hele slechte reputatie. Particulaire scholen en universiteiten zijn dé manier om een diploma te halen waar je ook echt wat mee kunt, maar dit is voor de gemiddelde ouder niet te betalen. Om een kind op zo'n school te hebben, moet soms wel een half salaris worden afgedragen. En dan gaat het dus om 1 kind, waar een gemiddeld gezin er misschien wel 3 of 4 van schoolgaande leeftijd heeft.

Na 4x half fouilleren (doe het dan 1x & goed...) mogen we het vliegtuig van Jet Airways in en vertrekken we naar New Delhi. Hetzelfde geen-visum-dan-moet-u-daar-lang-wachten-ritueel herhaalt zich. Gelukkig is de terminal in New Delhi nieuw, is er airco en er zijn geen muggen. Het zijn de kleine dingen die het doen!

 
   
 

 

  

-